Nanenin Tadı Nasıl Oluyor Da Serin Hissettiriyor?

Bildiğimiz gibi, yediğimizde sıcak ya da soğuk olmamasına rağmen öyleymiş gibi hissettiğimiz bazı yiyecekler var. Örneğin baharatlar. Ve tabii nane. Hepimiz nane yediğimizde, nane soğuk olmasa bile ağzımızda “ferah” olarak adlandırdığımız, üşümeye yakın bir hisse tanık oluruz. Peki soğuk olmayan bir şey nasıl soğuk gibi hissettirebilir?

Bu sorunun cevabı; nanenin içinde bulunan mentolün vücudumuzu üşümesi için kandırmasıdır. Mentol; dokunma, sıcaklık ve ağrı gibi durumları izleyen duyusal reseptör sistemini etkiler. Somatosensoriyel sistem olarak adlandırılan bu karmaşık sinir ağı, tat ve kokudan sorumlu sistemlerden farklıdır. Cildin altında sıcak ve soğuk gibi farklı duyumları algılayabilen sinirler vardır. Sinirler, elektrik akımları şeklinde bilgi taşıyan beynin kablolarıdır. Sinir sistemimiz, sıcaklıktaki değişiklikleri algılamak için inşa edilmiştir.

Bu sinirler, hücre zarlarına gömülü bir dizi özel protein kullanarak çevreyi izler. Proteinler, maddenin hücre zarından geçmesine izin verebilen iyon kanalları adı verilen küçük tünelleri kontrol eder. İyon kanalları, reseptör proteini aradığı uyaranı algılayana kadar kapalı kalır. Kimyasal veya ısıyı algıladıklarında, proteinler açılır ve iyonların hücre zarına nüfuz etmesine izin verir.

Cildimizden beyne uzanan bir dizi sinir, sadece bu bilgiyi iletmeye adanmıştır. Sıcaklık değişimini algılayan reseptör proteini TRPM8 olarak adlandırılır ve soğuğu algılayan tüm sinir hücrelerinde bulunur. Dış dünyadan gelen bu taze iyonlar, nöronların beyne ilettiği aksiyon potansiyeli adı verilen küçük bir elektrik sinyalini tetikler ve ferahlık hissederiz.

Ancak bazı doğal kimyasallar TRPM8’i kendi başlarına aktive edebilir. Nanenin ağzımızı ferah hissettirmesinin nedeniyse aslında budur; mentol moleküllerinin aynı zamanda TRPM8 reseptörlerinin iyon kanallarını açmasına ve beyne bir aksiyon potansiyeli göndermesine neden olmasıdır. Özetle, bu ferahlık hissi yalancıdır. Bu yalancı hissin sebebiyse sinirlerimiz arasındaki minik elektrik sinyalleridir.